Hippolytuskerk Middelstum

Samen met Blue Shield Nederland en de Stichting oude Groninger kerken hebben we de Hippolytuskerk te Middelstum volledig ingescand.

De kerk is gebouwd in 1445 op de plaats van een houten kerk; de kerk is in 1523 verbouwd en vergroot. Sindsdien is er weinig meer verandert aan de kerk. De kerk staat middenin het door aarbevingen geteisterde gebied in Noord Oost Groningen. Helaas is dat goed te zien, in vrijwel alle gewelven zitten scheuren.

Het inscannen van de kerk hebben we gedaan met onze Faro Focus 3D in 2 dagen tijd, alles bij elkaar 111 scans in kleur. Een hele berg foto’s en een groot aantal details in hoge resolutie en kleur met de Artec EVA.

Deze manier van vastleggen maakt het mogelijk om allerlei analyses te doen aan het gebouw en erger te voorkomen, en in noodgeval de kerk zo goed mogelijk te kunnen reconstrueren. Iets wat in Noord-Oost Groningen helaas niet ondenkbaar is.

De laserscans zijn uitgewerkt tot doorsnedes, aanzichten en plattegronden.

2016-09-21-14_51_52-start

Een aantal details zijn met de Artec ingescand.

Van de resolutie en de bollen

Faro-BollenkofferBij vrijwel alle trainingen die ik heb gegeven, werd dezelfde vraag gesteld: “Welke resolutie moet ik gebruiken en op welke afstand kan ik mijn referentiebollen dan plaatsen?”. In deze post zal ik die vraag voor eens en voor altijd gaan beantwoorden.

De software herkent de bollen automatisch op basis van de reflectie en de vorm. Om de vorm goed te kunnen herkennen is het noodzakelijk dat er voldoende punten op de bollen worden gemeten. De bollen kunnen ook handmatig aangewezen worden en dan kan de software ook op grotere afstanden nog de bollen herkennen. Dus hoe hoger de resolutie, hoe meer punten er op de bollen worden gemeten. Bij een hogere resolutie worden de bollen op grotere afstand herkend. Scannen met een hogere kwaliteit geeft geen betere resultaten.

Hieronder de tabel met de maximale afstanden. Voor deze test zijn allen standaard bollen gebruikt zoals ze door Faro worden geleverd met een straal van 69,8 mm. Alle scans zijn bij een zo laag mogelijke kwaliteit gedaan aangezien dit geen verschil oplevert voor het herkennen van de bollen vandaar de soms vreemd springende tijdsduur, bij sommige resoluties kan de kwaliteit lager.

milljoen punten
per scan
instelling
scanner
tijdsduur
scan
goede
referentie (groen)
matige
referentie (geel)
2,7 1/16 00:43 4 m 6 m
7 1/10 01:04 6 m 8 m
10,9 1/8 00:56 8 m 10 m
28,3 1/5 01:38 14 m 16 m
44,3 1/4 01:23 18 m 20 m
177 1/2 04:04 35,8 m 37,8 m
700 1/1 14:48 42,5 m

De meetbaan gaf me geen mogelijkheid om over een grotere afstand te meten dan 42,5 meter dus wat de hoogste afstand is voor de hoogste resolutie is daarmee nog niet definitief vastgesteld. De eerste aankomende gelegenheid die ik krijg om over een grotere afstand te kunnen meten zal ik het doen en deze pagina bijwerken.

Als we de resultaten in de tabel analyseren kunnen we toch een maximale afstand beredeneren voor de hoogste resolutie, dan blijkt dat het theoretisch mogelijk zou moeten zijn om op ~70 meter een bol te kunnen plaatsen bij de hoogste resolutie.

Ik hoop dat hiermee het één en ander duidelijk wordt voor Faro gebruikers, als er nog meer vragen zijn hoor ik het graag.

Hoeve inscannen

2015-05-20 10_27_38-Huis te koop_ Schroeweg 2 4388 VS Oost-Souburg - Foto's [funda]De architect Henk Middelkoop heeft mij de opdracht gegeven om een boerderij in te scannen in Zeeland. De boerderij heeft een aantal maanden leeg gestaan en was net verkocht. Het pand heeft in de loop der tijd wat schade opgelopen. Het gebouw is scheefgezakt en daardoor zijn er scheuren in de muur ontstaan. Van buiten is dat natuurlijk goed zichtbaar maar hoe scheef het is, is moeilijk te zeggen.  Hoe groot de schade precies is kun je zonder uitgebreid meten ook niet weten. De snelste manier om een pand volledig in kaart te brengen is door het met een laserscanner in te laten scannen. 4Visualization heeft hiervoor een Faro Focus 3D ingezet, deze scanner heeft met zijn bereik van 130 m en nauwkeurigheid van ± 2 mm per gemeten punt alles wat we nodig hebben om een boerderij zoals deze snel in te scannen. Om de kosten voor de klant laag te houden is er voor gekozen om het pand niet in kleur in te scannen; door alles in kleur te scannen wordt de tijd en daarmee de kosten die nodig zijn om te scannen al snel verdubbeld. De vraag of het in kleur moet is daarom altijd erg belangrijk.

2015-05-20 10_55_59-PointCab 3.3 R 2 - Terrestrial - SchroewegVoor de architect is het belangrijk dat de binnen- en de buitenzijde goed gekoppeld zijn; om die reden is er voor gekozen om van drie verschillende zijden een koppeling  van buiten naar binnen te maken. In totaal waren er ongeveer veertig scans nodig om de buitenzijde, de kleine kelder, de begane grond en de zolder in één puntenwolk te vangen. De nauwkeurigheid van het geheel ligt op enkele millimeters. Dit is ruim voldoende voor het maken van nauwkeurige tekeningen en plannen om het gebouw te verstevigen om verdere verzakking te voorkomen.

plattegrond laserscanningVoor de meeste architecten is een puntenwolk niet het ideale product dat de laserscanner verkopers graag doen geloven. Er is altijd meer voor nodig om met zulke grote datasets te werken of om ze op een goede manier in een tekenprogramma te krijgen.  Daarom gebruiken wij PointCab als tussenstap, het geeft ons de mogelijkheid om snel en eenvoudig plattegronden, doorsnedes en aanzichten te maken in dwg-formaat. De tekeningen bestaan uit png-bestanden die door de meeste CAD-programma’s kunnen worden ingelezen. Het is dan voor de architect heel eenvoudig om in zijn of haar eigen stijl een goede tekening te maken op basis van de geleverde onderlegger.

Om een pand als dit met traditionele middelen in te meten zal veel tijd kosten. Waarbij het altijd maar weer de vraag is of alles is gemeten. Ook het uitwerken van de handgemeten maten tot schetsen is een noodzakelijke stap bij het traditioneel inmeten van gebouwen. Het inscannen en uitwerken van deze boerderij tot dwg-bestanden heeft me slechts vier uur tijd gekost, dat is al gauw een tijdwinst van één tot drie weken!

Expeditie Triceratops, Wyoming 2015

In 2013 was het Naturalis Biodiversity Centre op zoek naar een Tyranosaurus Rex in Wyoming in plaats daarvan vonden ze een aantal triceratops botten. Lichtelijk teleurgesteld ging de zoektocht naar t-rex verder en een jaar later al werden ze blij verrast met een prachtige t-rex. Nu Naturalis een t-rex heeft, willen ze graag de tijdgenoot en één van de belangrijkste voedingsbronnen voor de t-rex ook tentoonstellen. In 2015 is er een nieuwe expeditie opgezet om de triceratops resten uit te graven die twee jaar eerder al zijn gevonden. De expeditie werd geleid door Anne Schulp en bestond verder uit het team dat in Leiden aan de triceratops -schedel werkt. Daar maak ik ook deel van uit en ben daarom gevraagd om mee te komen. Mijn taak bestond uit het vastleggen van de hele opgraving en bepaalde botten in het bijzonder. De opgraving was meer dan een succes; het blijkt een unieke vondst te zijn met 5 verschillende individuen van verschillende leeftijden. Waar meestal alleen de schedels van de triceratops worden gevonden, worden op deze site alle verschillende botten gevonden.20141212_112823Om te beginnen heb ik met de Faro laserscanner het terrein gescand voor een grondige geologische analyse. Het laserscannen in een dergelijke omgeving is niet vanzelfsprekend of eenvoudig. Normaal gesproken zijn er altijd voldoende geometrische herkenningpunten en objecten om de referentiebollen te plaatsen maar midden in de prairie ligt dat wat lastiger. Vanuit het perspectief van een scanner is het een saaie omgeving met veel ruis (lage begroeiing zoals gras en hele lage salie struiken), verder een licht glooiend landschap met mini-canyons. Uiteraard heb ik van de opgravingssite meerdere scans gemaakt om alles goed in beeld te brengen. Helaas was een groot deel van de vondsten al ingepakt in gips of zelfs al volledig van de site weggehaald.laserscanning the prairieMet de handscanner heb ik voor de geoloog Pim Kaskes één van zijn proefsleuven ingescand om deze op een veel hogere resolutie vast te leggen.

Een andere belangrijke klus was in het zogenaamde ‘Black Hills Institute’ -inscannen van T-rex botten. De t-rex die Naturalis heeft gekocht is bijzonder volledig, toch ontbreekt er nog heel veel. Om in de tentoonstelling toch een volledige t-rex neer te kunnen zetten worden er 3D-scans gebruikt. het rechterbeen is vrijwel compleet gevonden en dat heb ik ingescand om het vervolgens digitaal te spiegelen. Dat 3D-model is een gesloten mesh en dus printable en gaat naar Ultimaker die het in 3D gaat printen, ‘et voila’ het linkerbeen zal in de zaal te zien zijn. Hiervoor heb ik gebruik gemaakt van de een Artec EVA, een witlichtscanner met een hoge nauwkeurigheid en resolutie.botten scannenAls laatste is er ook nog een helikoptervlucht gemaakt om een Digitaal Terrein Model (DTM) te maken van de hele omgeving op basis van fotogrammetrie. /Fotovlucht voor fotogrammetrie

 

Stommeermolen

Een ochtend in de polder, tussen twee klussen in kwam ik langs deze mooie molen. Met de Faro scanner in de kofferbak en een paar uur de tijd was dit de ideale gelegenheid om eens een Hollandse windmolen in te scannen.

Windmill 3dlaserscanning

Met een relatief hoge resolutie en de scans in kleur heb ik de molen in twee en een half uur ingescand. 18 scans waren voldoende om de volledige buitenzijde van de molen in te scannen.

Windmill 3dlaserscanning

Na een aantal scans heb ik een praatje gemaakt met de buurman die me spontaan begon te vertellen over zijn jeugd in die molen. Even later heb ik aangebeld en me gemeld bij de molenaar om uit te leggen waar ik mee bezig was. De molenaar blijkt zelf regelmatig te meten aan zijn molen. Hij probeert in zijn vrije tijd tekeningen te maken van zijn molen. Waarbij hij meteen ook aangaf hoe lastig het is om een molen te tekenen vanuit een aantal handgemeten maten.

Windmill 3dlaserscanningWindmill 3dlaserscanning

Na een belofte hem de PointCab tekeningen te geven zodra ze klaar zijn, ben ik verder gegaan met scannen op zijn prive terrein. Ik ben erg blij met de resultaten van mijn nuttig bestede lunchpauze! Nu nog afwachten of de molenaar even blij is met de resultaten…